نقد القایی ـ ١
نقد معماری
نقد القایی ـ ١
بازخوانی کتاب «معماری و اندیشه نقادانه» ـ ۲٣
Architectural Criticism
Evocative Criticism - 1
Book Review: Architecture and Critical Imagination- 23
نقد القایی به جای آنکه بر شیوه نگاه ما اثر بگذارد و دریافت عقلانی ما از مفاهیم مختلف را تحت تأثیر خود قرار دهد، احساسات ما را مخاطب قرار می‌دهد. این نوع نقد بر خلاف نقد جانب‌دارانه که با بررسی نمونه‌های مختلف و ارائه یک نتیجه‌گیری خاص در پایان، دست‌کم تظاهر به عقلانیت می‌کند، تنها با حوزه احساس سر و کار دارد و هیچ ادعایی در زمینه عقلانی بودن ندارد. در مورد درستی یا نادرستی شیوه نقد القایی نمی‌توان به قضاوت نشست، بلکه فقط می‌توان گفت که این نوع نقد، تجربه جانشین تازه‌ای به جای انواع متداول نقد است.
منتقد القاگر تنها با در نظر گرفتن و به یاد آوردن احساساتی که در اولین مواجهه با بنا برای خود او ایجاد شده است، سعی می‌کند از هر وسیله‌ای برای برانگیزاندن احساسات مشابهی در خواننده یا بیننده استفاده کند. به عنوان مثال، پیتر گرین در ارزیابی قطار زیرزمینی لندن، تنها در پی برانگیزاندن احساسات مخاطب است و در نتیجه تصویر صحیحی از این پدیده به مخاطب ارائه نمی‌کند و حتی به تفسیر و ارزیابی دقیق آن نیز نمی‌پردازد: «ای لندن، من از روده‌های تو پایین رفتم، از میان دهانت، از میان لب‌های آلوده‌ات، از بین سنگ‌فرش‌های شکسته و ترک‌خورده‌ات، از میان آسفالت‌های وصله‌شده و از پله‌برقی‌های تمام‌نشدنی‌ات. در حالی که در فضای نیمه روشنی چرخ می‌خوردم، آویزان در کوپه‌های دردناکت، آویزان در شهری خاموش، تاریک در طول راهروهای زردرنگت راه رفتم، راهروهای زردی با سرمای لامپ‌های سفید نئون و فلورسنت. تو گویی در جهانی دیگر قرار گرفتم. ... و هوایی را تنفس کردم که ده‌ها بار قبل از من توسط افراد دیگر تنفس شده بود. ...»
منتقد القاگر گاه از شعر و کلام منظوم و گاه از رسانه‌های گرافیکی برای انتقال حس خود استفاده می‌کند. تصاویر به این دلیل که امکان جداکردن جزییات ویژه مورد نظر از محیط اطراف و برجسته‌کردن آنها را دارند، بسیار تأثیرگذارتر و القاءکننده‌تر از کلام عمل می‌کنند.
_________________________________________
þ بخش پیشین بازخوانی کتاب «معماری و اندیشه نقادانه»:
سلام. مهندس ممنون از بابت مطالب خوبی که می فرستی. موفق باشی.
مطلب فوق العادسسسسسست. ممنون
؟
مطلب جالبی بود و جالب تر این که ما در مواجهه با محیط چه طوری به دریافت پیام می رسیم؟ شهودی حسی عقلی تحلیلی ساختاری معنایی .... شاید بشه گفت این جنبه از نقد کمتر قابل اعتماده ولی بازم کمتر به این جنبه توجه می شه اون "کلیتی" که دریافت می کنیم ای لندن من از روده های تو پایین رفتم ... از میان آسفالت ها ی وصله شده ات ...در حالی که در فضای نیمه روشنی چرخ می خوردم...