معمار خوب چه کسی است؟

یادداشت ماه

معمار خوب چه کسی است؟

Month’s Note
?Who is a good architect

آنچه در ادامه می‌خوانید، پاسخ من به پرسشی است که امیرعلی سیسی، در مهر 1386، درباره «معمار خوب» مطرح کرده و خواستار پاسخگویی من و تعدادی دیگر از دوستان، به آن شده بود:

سؤال در ظاهر ساده، اما عملاً بسیار دشواری مطرح کرده‌اید که بین اهالی معماری، محل بحث و مناقشه است، مثلاً معماران درگیر در حوزه ساخت‌وساز و اجرا که فاقد سوابق علمی و پژوهشی هستند، معماران آکادمیک را که دارای کار ساخته‌شده نیستند، به عنوان معمار خوب قبول ندارند و بر عکس. من هم سعی می‌کنم بر اساس برداشتی که خودم از این موضوع دارم، به این سؤال پاسخ دهم.

در یک برداشت کلی، می‌توانیم کسی را که از دانش، استعداد، تجربه، مهارت و توانایی تولید معماری خوب برخوردار باشد، معمار خوب بنامیم. معمار خوب باید در حوزه‌های مختلف علمی ـ نظری و عملی ـ اجرایی از دانش و مهارت کافی برخوردار باشد. بدین‌ترتیب، معمار خوب معماری است که یک پروژه را در مراحل مختلف، از تعریف و طرح تا تحقق عینی و اجرا، هدایت و مدیریت کند و آن را با توجه به تمامی محدودیت‌ها به سرانجام برساند.

بر اساس تعریف فوق، بسیاری از معماران در دسته خوب‌ها جای می‌گیرند، اما اگر کمی به دید خود وسعت بخشیم و عملکرد معمار را فراتر از پاسخگویی به الزامات یک پروژه بخصوص، بسنجیم، باید از اصطلاحی بنام معمار مولف استفاده کنیم. معمار مولف معمار خوبی است که از طریق پروژه‌های خویش، به مسأله‌های معمارانه پاسخ می‌دهد و معماری را یک گام به پیش می‌برد، مثلا ایده جدیدی در خصوص سازماندهی فضا یا فرم مطرح می‌کند که پیش از این توسط سایر معماران مورد توجه قرار نگرفته بود. معماران مولف نظریات خویش را علاوه بر طرح در کتاب‌ها و مجلات، در یک پروژه نیز، حتی اگر به اجرا نرسد، مطرح می‌کنند. اگر بخواهم به مصداقی برای این موضوع اشاره کنم، می‌توانم از ریچارد مه‌یر یاد کنم که معمار خوبی است، اما مولف نیست، اما رم کولهاس معمار خوبی است که مولف نیز هست.

_________________________________________
þبرای آگاهی از نظر سایر دوستان درباره‌ معمار خوب، می‌توانید به «معمار خوب چه کسیه؟» مراجعه کنید.